کرگیری یا مغزه گیری، فرآیند حفاری زمین یا بتن و تهیه نمونههای استوانهای برای انجام آزمایش خواص مقاومتی، کانیشناسی ، سنگشناسی و عیارسنجی مواد برجا است. تقریبا در تمام پروژههای نفتی، عمرانی، معدنی و ژئوتکنیکی، مغزهها، به عنوان نمونههای استاندارد به منظور انجام آزمونهای صحرایی یا آزمونهای آزمایشگاهی مورد استفاده قرار میگیرند. این نمونهها، توسط تجهیزات حفاری مخصوص به دست میآیند. مغزهگیری، از اصلیترین فعالیتها در مطالعات زمینشناسی و اکتشافی است
مغزه گیری یا اصطلاحاً کُرگیری ( Coring) ( Core Drilling): فرآیند حفاری زمین برای به دست آوردن نمونههای معرف است. این نوع حفاری با کمک فشار آبی که توسط پمپ مکانیکال دستگاه از وسط لوله راد تا محل حفاری سرمته تامین میشود صورت می پذیرد . البته در پروژههای عمرانی نظیر اجرای سازههای بتنی، از بتن سخت مغزه گیری میشود. در پروژههای نفتی، ژئوتکنیکی و معدنی، شناخت خواص مقاومتی لایههای زیرین سطح زمین، اهمیت بسیار زیادی دارد. سنگهای سطحی، گزینه خوبی برای قضاوت در مورد لایههای پایینی یا حتی تخمین ویژگیهای این لایهها نیستند. بنابراین، مطالعه زمینشناسی یک منطقه، معمولا با حفر گمانههای اکتشافی بصورت قائم یا حداکثر با زاویه ۶۰ درجه از افق در زمین و بیرون کشیدن چندین نمونه انجام میگیرد.
مغزه یا اصطلاحاً کُر: (Core) نمونهای استوانهای از لایههای زیرین زمین است که طی عملیات حفاری، به سطح زمین منتقل میشود. قطر مغزهها، به قطر مته حفاری بستگی دارد. این اندازه، معمولا بین ۵۰ تا ۷۵ سانتیمتر است. البته برخی از دستگاهها، مغزههایی با قطر ۲۵ تا ۲۲۰ سانتیمتر به دست میآورند. مغزههای حاصل از فرآیند کرگیری، مانند تصویر زیر، در جعبههای مخصوص قرار داده میشوند. چینش این نمونهها، بر اساس ترتیب حفاری و از بالا چپ تا پایین راست اس و با توجه به اهمیت و ارزش بالای آنها در انبارهای مسقف مغزه بعنوان شناسنامه هر گمانه نگهداری میشوند .
به تجهیزات مکانیکی مورد استفاده برای حفاری زمین و مغزه گیری، تجهیزات درون چاهی و به ماشین آلات مورد استفاده در اینگونه حفاری ها ، دکل حفاری یا ماشین چالزنی میگویند. هر چه عمق حفاری بیشتر شود، قطر لوله دستگاه حفاری در عمق کاهش مییابد. در اعماق نزدیک به سطح زمین، مغزه گیری با قطرهای ۷۵ تا ۱۰۰ میلیمتر انجام میشود. با رفتن به لایههای پایینتر، قطر لوله را به مرور کم میکنند؛ چراکه حفاری در اعماق بیشتر، دشوارتر است.
تجهیزات حفاری کابلی و چرخشی ( دوار ) ، متداولترین تجهیزات مورد استفاده برای مغزهگیری هستند.
دستگاهای حفاری که در سالهای قبل در معادن و بیشتر در حفاریهای ژئوتکنیک و پرده آب بند سدها مورد استفاده قرار می گرفت دستگاههای حفاری متریک گفته میشد که سرعت مغزه گیری آنها بسیار کند بود و به دستگاههای حفاری جدید که در عملیات مغزه گیری مورد استفاده قرار میگیرند ، سرعت بیشتری داشته و توان حفاری در عمقهای بالا ( تا ۳۰۰۰ متر ) را دارا میباشند ، دستگاهای حفاری وایرلاین گفته میشود که ار نوع مکانیکال و هیدرولیک ساخنه و عر ضه میگردند.
